Een beding van aanwas is een overeenkomst tussen twee partijen over goederen waarvan zij beiden eigenaar zijn, en waarbij wordt afgesproken dat wie het langste leeft van beide partijen al deze goederen krijgt.
Het beding van aanwas is niet wettelijk wordt gedefinieerd maar een creatie van de vermogensplanning en de notariële praktijk.
Het beding van aanwas is een beding ten bezwarende titel in een overeenkomst tussen twee partijen over goederen waarvan zij beiden eigenaar zijn, en waarbij wordt afgesproken dat wie het langste leeft van beide partijen al deze goederen krijgt. Omdat het beding van aanwas ten bezwarende titel wordt geacht, behoort de verwerving door de langstlevende van de eerststervende niet tot de nalatenschap van de eerststervende.
"De verkoper verklaart te verkopen aan de kopers, die aanvaarden, ieder onder de opschortende voorwaarde van overleving en onder de ontbindende voorwaarde van vooroverlijden, zodat de langstlevende der kopers geacht moet worden steeds eigenaar te zijn geweest en de eerststervende der kopers moet geacht worden nooit eigenaar te zijn geweest."
tontine clausule Raucent :
"Elk der echtgenoten verkrijgt van de verkoper een onverdeelde helft van het goed, en bovendien, op voorwaarde van zijn overleving, het vruchtgebruik van de andere helft verkocht aan zijn partner, die er slechts het genot van krijgt onder de ontbindende voorwaarde van zijn vooroverlijden, zodat de erfgenamen van de eerststervende slechts het genot zullen verkrijgen van hun helft op het ogenblik van het overlijden van de langstlevende der kopers".
tontine clausule Istas:
"De verkoper verkoopt aan koper A, die aanvaardt, een onverdeelde helft (A) in blote eigendom, alsook het vruchtgebruik op de andere helft (B).
"De verkoper verkoopt aan koper B, die aanvaardt, een onverdeelde helft (B) in blote eigendom, alsook het vruchtgebruik op de andere helft (A). Bij het overlijden van koper A houdt diens vruchtgebruik op, waardoor koper B het vruchtgebruik op de hele goed verkrijgt, zijn hele leven lang. Hetzelfde geldt voor koper B, bij vooroverlijden van koper A.
"Bij het overlijden van de beide kopers zijn hun respectievelijke erfgenamen eigenaars van de helft van hun respectievelijke rechtsvoorganger".
BEDING VAN AANWAS met tijdbepaling Clausule Michiels:
"De kopers komen overeen dat, bij het overlijden van de eerststervende onder hen en zonder terugwerkende kracht, de volle eigendom van het deel van de eerststervende in het goed zal aanwassen bij het deel van de overlevende. Aldus staat elk van de kopers de volle eigendom van zijn deel af aan de andere onder de opschortende voorwaarde van zijn vooroverlijden; als tegenprestatie voor deze afstand verkrijgt de overdrager een kans om de volle eigendom van het deel van de andere te verkrijgen, indien hij het langst leeft.
Deze overeenkomst is wederkerig toegestaan en aanvaard ten bezwarenden titel, als kanscontract, onder de hierna volgende modaliteiten en voorwaarden :
1) Beide partijen schatten voor zichzelf de kans om te overleven gelijk.
2) Deze overeenkomst is tussen de kopers afgesloten voor een periode van twee jaar te rekenen vanaf heden. Ze wordt nadien automatisch, uit hoofde van de wilsuiting van partijen heden vastgesteld, verlengd met opeenvolgende periodes van twee jaar, tenzij één der kopers zijn wil te kennen geeft aan de andere om ze te beëindigen, hetgeen dient te gebeuren bij aangetekend schrijven verstuurd minstens drie maanden vóór het einde van de lopende tweejarige periode. In de hypothese dat een einde gemaakt wordt aan de aanwas door de verzending van deze aangetekende brief kan elke koper, op zijn kosten, het einde van de overeenkomst laten vaststellen bij authentieke akte en deze op het hypotheekkantoor laten overschrijven. Hiertoe geven de kopers elkaar onherroepelijk volmacht, met machtiging voor de notaris om de akte te verlijden op voorlegging van het bewijs van het versturen van de aangetekende brief.
Deze overeenkomst wordt tevens van rechtswege beëindigd indien de kopers met elkaar in het huwelijk treden, behoudens uitdrukkelijke bevestiging ervan in hun huwelijkscontract.
Tenslotte kunnen partijen op elk ogenblik gezamenlijk deze overeenkomst wijzigen of het einde van deze overeenkomst laten vaststellen bij notariële akte onderworpen aan de formaliteit van overschrijving op het hypotheekkantoor, waardoor zij zich weer in een gewone onverdeeldheid bevinden, desgevallend gekoppeld aan het verbod om de uit onverdeeldheidtreding te vorderen gedurende maximum vijf jaar zoals bepaald in artikel 815 van het Burgerlijk Wetboek.
3) De aanwas heeft eveneens betrekking op alle eventuele bouwwerken, verbouwingen of veranderingen die op of aan het goed zouden uitgevoerd worden.
4) De langstlevende van beide kopers in wiens voordeel de aanwas tot stand komt zal aan de erfgenamen of rechtsopvolgers van de eerststervende geen enkele vergoeding verschuldigd zijn uit hoofde van deze overeenkomst, gezien het hier om een kanscontract
gaat.Het bezwarend karakter van deze overeenkomst wordt onderstreept door het oogmerk van elke koper om te worden beschermd voor het geval hij de langstlevende zou zijn.
BEDINGVAN AANWAS Met vervalclausule Clausule Michiels, waarbij de auteur evenwel zelf opteert voor een tijdelijk beding van aanwas ipv de vervalclausule:
"De kopers komen overeen dat, bij het overlijden van de eerststervende onder hen en zonder terugwerkende kracht, de volle eigendom van het deel van de eerststervende in het goed zal aanwassen bij het deel van de overlevende. Aldus staat elk van de kopers de volle eigendom van zijn deel af aan de andere onder de opschortende voorwaarde van zijn vooroverlijden; als tegenprestatie voor deze afstand verkrijgt de overdrager een kans om de volle eigendom van het deel van de andere te verkrijgen, indien hij het langst leeft.
1) Beide partijen schatten voor zichzelf de kans om te overleven gelijk.
2) De aanwas heeft eveneens betrekking op alle eventuele bouwwerken, verbouwingen of veranderingen die op of aan het goed zouden uitgevoerd worden.
3) De langstlevende van beide kopers in wiens voordeel de aanwas tot stand komt zal aan de erfgenamen of rechtsopvolgers van de eerststervende geen enkele vergoeding verschuldigd zijn uit hoofde van deze overeenkomst, gezien het hier om een kanscontract gaat. Het bezwarend karakter van deze overeenkomst wordt onderstreept door het oogmerk van elke koper om te worden beschermd voor het geval hij de langstlevende zou zijn.
4) Er wordt bedongen dat de langstlevende van beide kopers alle financieringen en openstaande bedragen dient verder te betalen, aangegaan met het oog op de gezamenlijke aankoop, eventuele bebouwing, verbouwing of verandering, na aanwending van eventuele schuldsaldoverzekeringen. Partijen zijn er op gewezen dat zij er belang bij kunnen hebben de schuldeiser rechtstreeks als begunstigde van deze verzekeringen aan te duiden.
5) De kopers verklaren te weten dat, op basis van de huidige stelling van de administratie van de registratie en onder voorbehoud van latere wijzigingen van de wetten en/of gebruiken in fiscale aangelegenheden, de langstlevende gehouden is binnen de vier maanden na het overlijden van de eerststervende, een verklaring neer te leggen op het bevoegde registratiekantoor en de registratierechten te betalen op de waarde van de volle eigendom van de onverdeelde rechten van de eerststervende in het goed.
6) Zolang deze overeenkomst van kracht blijft tussen de kopers kunnen zij het goed niet vervreemden, noch ten bezwarenden titel, noch om niet, de verdeling of veiling ervan niet vragen, het goed niet hypothekeren en er geen enkele erfdienstbaarheid op toestaan, tenzij met wederzijds akkoord.
Tevens hebben de kopers, zolang deze overeenkomst van kracht blijft tussen hen, het gezamenlijk genot van het goed op last gezamenlijk de lasten ervan te dragen, elk in verhouding tot zijn eigendomsrechten, onverminderd de eventuele toepassing van artikel 1477 § 3 van het Burgerlijk Wetboek dat wettelijk samenwonenden oplegt bij te dragen in de lasten van het samenleven naar evenredigheid van hun mogelijkheden.
Indien het samenwonen ophoudt te bestaan en slechts één van de kopers het goed blijft bewonen zal hij of zij aan de andere koper een bezettingsvergoeding moeten betalen gelijk aan de helft van de normale huurwaarde van het goed. Behoudens overeenkomst tussen partijen zal deze vergoeding bepaald worden door een deskundige die op verzoek van de meest gerede partij wordt aangeduid door de voorzitter van het genootschap van notarissen van de provincie waarin het goed gelegen is. De deskundige wordt vrijgesteld van alle formaliteiten; zijn kostenstaat zal door beide partijen worden gedragen voor de helft.
7) Deze overeenkomst vervalt van rechtswege en elke koper kan de gerechtelijke uit onverdeeldheidtreding vorderen na de vaststelling, per aangetekende brief te melden aan de andere koper, van het feit dat partijen niet meer samenwonen gedurende zes maanden, wat door alle rechtsmiddelen kan bewezen worden . Partijen beschouwen een afzonderlijke inschrijving in het bevolkingsregister steeds als een afdoend bewijsmiddel terzake.
Hogervermelde vervalmogelijkheid is ingegeven door de determinerende beweegreden voor het opnemen van onderhavige clausule in deze akte, te weten de wens van beide kopers om hun gezamenlijk levenskader bij het overlijden van één van hen veilig te stellen in hoofde van de langstlevende van beiden, derwijze dat, indien partijen hun samenwoning in de toekomst zouden beëindigen op een duurzame wijze, deze clausule wegens het wegvallen van de determinerende oorzaak eveneens geacht moet worden te zijn weggevallen. Voor zoveel als nodig dient het feit dat partijen niet meer samenwonen gedurende zes maanden, per aangetekende brief gemeld aan de andere koper zoals voormeld, als een ontbindende voorwaarde van deze overeenkomst te worden aanzien .
In de hypothese dat een einde zou gemaakt worden aan deze overeenkomst, door de verzending van een aangetekende brief, zoals hierboven uiteengezet, kan elk van beide partijen, op zijn kosten, het einde van de overeenkomst laten vaststellen bij authentieke akte en deze op het hypotheekkantoor laten overschrijven. Hiertoe geven de kopers elkaar onherroepelijk volmacht, met machtiging voor de notaris om deze akte te verlijden op voorlegging van het bewijs van het versturen van deze aangetekende brief.
Deze overeenkomst wordt tevens van rechtswege beëindigd in het geval de kopers met elkaar in het huwelijk treden, behoudens uitdrukkelijke bevestiging ervan in hun huwelijkscontract.
Tenslotte kunnen partijen op elk ogenblik gezamenlijk deze overeenkomst wijzigen of het einde van deze overeenkomst laten vaststellen bij notariële akte onderworpen aan de formaliteit van overschrijving op het hypotheekkantoor, waardoor zij zich weer in een gewone onverdeeldheid bevinden, desgevallend gekoppeld aan het verbod om de uit onverdeeldheidtreding te vorderen gedurende maximum vijf jaar zoals bepaald in artikel 815 van het Burgerlijk Wetboek".